ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗ ΦΥΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

 ΧΛΩΡΙΔΑΣ ........και της Σάμου

Από τα πολύ παλιά χρόνια ο άνθρωπος αναζήτησε  την ιαματική δράση των βοτάνων.

Ιπομία -απαντάται στην Σάμο

Σε πολλά  από αυτά ανακάλυψε και δηλητηριώδεις ιδιότητες. Ο Διοσκουρίδης ήταν ο πρώτος  που επισήμανε ότι τα όρια μεταξύ φαρμάκου και δηλητηρίου βρίσκονται στην δοσολογία.

Στην γλώσσα μας η επισήμανση αυτή αποδίδεται από τις λέξεις φάρμακο και φαρμάκι.

Ατρακτυλίδα-απαντάται στην Σάμο

Έτσι  το <<κακό>>  όχι σπάνια  μετατρέπεται σε <<καλό>>.Στην Ελληνική χλωρίδα υπάρχουν δεκάδες φυτών που, παρ’ όλη την κυριολεκτική ή μεταφορική τους τοξικότητα, μπορούν με τα συστατικά τους  να υποβαθμίζουν, να δηλητηριάζουν, να  σκοτώνουν και παράλληλα να  αναγάγουν, να  καθαρίζουν και να καθαγιάζουν. Είναι ένας μικρόκοσμος  μαγικός και περίπλοκος.

  

                                                       Δακτυλίτιδα

Παρόλο που ο άνθρωπος χρησιμοποιεί αυτά τα συστατικά από τους προϊστορικούς χρόνους, πρόσφατα, μόλις πριν λίγες δεκαετίες κατόρθωσε να κάνει τον κρυφό αυτόν κόσμο του φυσικού βασιλείου κτήμα του μέσα από την χημειοταξινόμιση των φυτών. Ο δρόμος όμως της έρευνας  είναι αρκετά μακρύς ακόμα, εφόσον ανακαλύπτονται συνέχεια καινούργιες ουσίες.

Αγριοντοματιά-απαντάται στην Σάμο

Πρόκειται για ένα φυσικό εργαστήριο που μπορεί και κατασκευάζει χρώματα, αρώματα, ποτά, φάρμακα και διάφορα άλλα φυσικά προϊόντα.

Τα φυτά  μεταβολίζουν τα συστατικά του αέρα ,του νερού και του εδάφους και παράγουν υδατάνθρακες, λίπη και πρωτεΐνες.

Αγριοκαπνός-απαντάται στην Σάμο

 Οι ουσίες αυτές ονομάζονται  πρωτογενείς μεταβολίτες και παρέχουν στα φυτά τις πρώτες ύλες για να δημιουργήσουν τα δομικά τους συστατικά.

Κώνειο (φωτο Κ.Πολυμενάκος)

Εκτός όμως από αυτές τις ουσίες παράγουν και μια μεγάλη ποικιλία άλλων οργανικών συστατικών  που προσδιορίζουν καλύτερα τα φυτικά είδη.

 Πρόκειται για εξαιρετικά μικρές ποσότητες συστατικών που ονομάζονται δευτερογενείς μεταβολίτες.

Δρακοντιά -απαντάται στην Σάμο

Κυρίως με τα συστατικά αυτά, τα φυτά προσελκύουν τους επικονιαστές τους ή απωθούν τους εχθρούς τους.

Τρεις είναι οι κυριότερες χημικές ομάδες των δευτερογενών προϊόντων. Τα τερπένια, οι φαινόλες και τα αλκαλοειδή.

Μπελαντόνα (φωτο Κ.Πολυμενάκος)

Στην  ομάδα  των αλκαλοειδών συναντάμε φυτά με αζωτούχες οργανικές ουσίες που ενεργούν στο νευρικό σύστημα και στα αιμοφόρα αγγεία. Γιαυτή τους την φυσιολογική δράση παρουσιάζουν φαρμακευτικό κυρίως ενδιαφέρον. Πολλά δε από αυτά έχουν περιβληθεί με το πέρασμα του χρόνου και από διάφορους μύθους, όχι τυχαία, εφόσον μπορούν και να θεραπεύουν και να επιφέρουν τον θάνατο. Είναι θέμα επεξεργασίας και ποσότητας.

Ντάτουλας-απαντάται στην Σάμο

Τέτοια φυτά στην Ελλάδα είναι τα εξής:

Δακτυλίτιδα  Κορακόχορτο, κορακοβότανο, χελιδονόχορτο. Περιέχει διγιτοξίνη..

Αγριοντομάτα Στίφνος , αγριοντοματιά ,πομιλοχόρταρο. Περιέχει στρυχνίνη

Μπελαντόνα Περιέχει ατροπίνη, σκοπολαμίνη, υοσκιαμίνη.

Μανδραγόρας-απαντάται στην Σάμο

Ντάτουρα Βρωμόχορτο,διαβολόχορτο, τάτουλας. Περιέχει υοσκίνη, υοσκιαμίνη και  ατροπίνη.

Υοσκύαμος Γέρος ,γιατρός ,μπελελός, στρουμπάρα, γλιτζιάς,σκυλόλακας. Περιέχει υοσκιαμίνη, σκοπολαμίνη και διάφορες ρητινώδεις και λιπαρές ουσίες.

Δρακοντιά Φιδόχορτο. Περιέχει οξαλικό ασβέστιο

Υοασκύαμος-απαντάται στην Σάμο

Κώνειο Αμάραγγος, ασκοτιστάρα,καρπούσα,μαγκούτα,βρωμούσα ,κιρκούτα Περιέχει κωνειίνη

Μανδραγόρας Καλάνθρωπος,μηλιάκος,μαντραγόρας .Περιέχει σκοπολαμίνη ,υοσκιαμίνη ατροπίνη, μανδραγορίνη.

Αγριοκαπνός Αποτσιπωμένο, αγριοκαπνός. Περιέχει νικοτίνη

Ελλέβορος (φωτοΚ.Πολυμενάκος)

Ιπομία  Καμπανάκι ,περικοκλάδα ,χωνάκι. Συχνό στους Ελληνικούς κήπους, αναρριχητικό με γρήγορη εξάπλωση. Περιέχει εργονοβίνη  η οποία προκαλεί ψυχοδραστικές επιδράσεις.

Ατρακτυλίδα Μαστιχάγκαθο, κολάγκαθο ,χαμολιός. Περιέχει ατρακτυλικό οξύ

Ελλέβορος Σκάρφι,κάρπη.Περιέχει ελλεβορίνη

Στην χώρα μας παρατηρούνται ακόμα δηλητηριάσεις από φυτά. Η ριζωμένη αντίληψη στον λαό μας για αναζήτηση μαγικών, θεραπευτικών ιδιοτήτων στα φυτά έχει πολλές φορές σαν αποτέλεσμα σοβαρές ή και θανατηφόρες δηλητηριάσεις.  Η περιεκτικότητα σε δραστικές ουσίες  είναι ανάλογη με το φυτό και προτού γίνει χρήση τους πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί.