Το ρούδι, ένα ξεχασμένο δεντράκι

Το ρούδι είναι ένα δεντράκι που μοιάζει με χαμόκλαδο και ψηλώνει μέχρι τα τρία μέτρα. Λέγεται και σουμάκι ή βυρσιά.

Το μικρό αυτό δέντρο παλιότερα συγκαταλεγόταν στα φυτά που είχε ευρύτατη χρήση με μεγάλη οικονομική σημασία καθώς χρησιμοποιούνταν στην  επεξεργασία του δέρματος. Η βιομηχανία έπεξεργασίας δέρματος άνθισε στην Σάμο και ιδιαίτερα στο Καρλόβασι στα τέλη του 19ου  και στις αρχές του 20ου αιώνα και προσέδωσε στην πόλη μια ιδιαίτερη αίγλη με πολλαπλά οικονομικά οφέλη.

 Το ρούδι (φύλλα και κλωνάρια) έχει αυξημένη ποσότητα σε τανίνη 24%. Η τανίνη είναι μια ουσία που την χρησιμοποιούσαν για να μαλακώνουν τα δέρματα. Τανίνες έχουν και οι βελανιδιές.

Την μεγάλη του αξία εκείνα τα χρόνια προσδίδει και το ακόλουθο τετράστιχο.

Στην πόρτα σου ειν΄το μάρμαρο

που τρίβουνε το ρούδι

Απ όλα τ΄αδερφάκια σου εσύ΄σαι τ΄αγγελούδι

Με τα χρόνια αυξήθηκε η ζήτηση των δερμάτων και η κατεργασία τους άρχισε να γίνεται με χημικά μέσα. Ο χρόνος επεξεργασίας μίκρυνε και η κατανάλωση αυξήθηκε.Το ρούδι, οι φυτικές ίνες του οποίου έδιναν δέρματα ακατάλυτα με μεγάλη αντοχή στον χρόνο σιγά σιγά ξεχάστηκε.

Το ρούδι ή σουμάκι (Rhus coriaria-ρούς ο βυρσοδεψικός)  φυτρώνει στους  τόπους που γίνεται η ελιά και μεγαλώνει χωρίς την φροντίδα των ανθρώπων. Του αρέσουν οι λαγγαδιές με ασβεστώδη εδάφη. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με σπόρους, μοσχεύματα και παράρριζα. Σήμερα στη  Σάμο έχει πολύ μεγάλη εξάπλωση και στα πεδινά αλλά και στα ορεινά.

Σήμερα το αστικό πράσινο έχει αποκτήσει πολύ μεγάλη σημασία και έχει καταστεί επιτακτική η ανάγκη διαχείρισης των δενδροστοιχιών και των πάρκων.Για την ανάγκη διαχείρισης αυτών δημιουργήθηκε ένας ξεχωριστός κλάδος της Δασολογικής επιστήμης γνωστός ως Δασοκομία πόλεων.Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Joseph Ki Hredge το 1948 στο βιβλίο του Forest Influense στο οποίο αναφέρει ότι η Δασοκομία των πόλεων είναι η επιστήμη που μελετά την σχέση πόλης, κλίματος και άγριας ζωής (wild life).Στην χώρα μας ο όρος εισήχθηκε από τον καθηγητή της Δασολογίας και Φυσικού περιβάλλοντος Σπ.Ντάφη.Τα δέντρα μέσα στις πόλεις συνεισφέρουν σημαντικά στην ανύψωση της ποιότητας των κατοίκων της, επηρεάζοντας θετικά την ψυχική και φυσική τους υγεία και δίνουν και ένα αίσθημα ασφάλειας εφόσον ο άνθρωπος μπορεί να προσεγγίζει την φύση.

Δέντρα όπως το ρούδι -σουμάκι,θα μπορούσαν να συνεισφέρουν σε μια ενδεχόμενη δενδροκομική ανάπλαση της πρωτεύουσας του νησιού.

Με μικρό κόστος και εξασφαλισμένη προσαρμοστικότητα εφόσον είναι και ντόπιο είδος θα ήταν μια  καλή λύση για την κάλυψη πεζοδρομίων και ανοιχτών χώρων. Εκτός των άλλων το συγκεκριμένο είδος έχει και ιστορική αξία για τον τόπο εφόσον πιθανότατα συνετέλεσε κάποτε και στην οικονομική του ανάπτυξη. 

Βέβαια δεν ειναι το μοναδικό είδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τέτοια χρήση.Υπάρχουν  οι κουμαριές και οι κουτσουπιές για παράδειγμα. Είδη Μεσογειακά άριστα προσαρμοσμένα στο φυσικό περιβάλλον του νησιού που θα μπορούσαν να κοσμούν τους δημόσιους χώρους μας. 

Γιορτινά δώρα

Μία καλή πρόταση για γιορτινά δώρα είναι τα βιβλία από τις εκδόσεις της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης. http://www.eepf.gr/
Όλα με θέμα την μοναδική Ελληνική Φύση.
Θα μου επιτρέψετε να προτείνω μερικά.
Τις ορχιδέες της Ελλάδας των Πέτρου και Γιανακούλια για να ανακαλύψετε των μαγικό κόσμο των ορχεοειδών της χώρας μας.
Τις πεταλούδες της Ελλάδας του Λ.Παμπέρη. Ένας πολύ καλός οδηγός  για τις πεταλούδες της χώρας μας
Τα σπάνια και ενδημικά φυτά του Σ.Αλεξίου που είναι ένα καλό βιβλίο ξεκίνημα  για κάποιον που θέλει να αρχίσει να ανακαλύπτει την αυτοφυή χλωρίδα.
Και βέβαια την Ελληνική χλωρίδα στον μύθο,την τέχνη και την λογοτεχνία.Ένα μοναδικό έργο του H.Bauman που κατά την ταπεινή μου γνώμη δεν πρέπει  να λείπει από καμία βιβλιοθήκη.Δεν θα ήταν υπερβολικό αν το συγκεκριμένο βιβλίο διδασκόταν και στα Ελληνικά σχολεία.Διαβάστε το και θα με θυμηθείτε.

Χειλανθή

                                                            

 Lamium moschatum

Lamium amplexicaule

Lamium garganicum

Το γένος lamium ανήκει στην μεγάλη οικογένεια των labiateae -χειλανθή. Στην πολυπληθή αυτή οικογένεια του φυτικού βασιλείου που έχει μεγάλη προτίμηση στην Ελλάδα και κυρίως στα νησιά ανήκουν και πολλά από τα αρωματικά ,φαρμακευτικά και μελισσοκομικά φυτά.

Τα φυτά της ανάρτησης είναι μάλλον πιο γνωστά σαν παράσιτα- ειδικότερα το l.amplexicaule -που δημιουργούν προβλήματα σε καλλιεργημένες περιοχές. Μοιάζουν πολύ με τις κοινές σε όλους μας τσουκνίδες. Αρέσκονται όπως όλα τα χειλανθή σε ηλιόλουστες τοποθεσίες με εξαίρεση το l.garganicum το οποίο συναντάται και σε σκιερές ορεινές τοποθεσίες. Βιότοποί τους ειναι η μακκία και φρυγανική βλάστηση. Ανθίζουν από τις αρχές του χρόνου μέχρι τα τέλη Μαΐου και είναι κοινότατα στην Σάμο.