Σάμος και Natura 2000

Η Σάμος γεωγραφικά ανήκει στην περιοχή του Αν.Αιγαίου και στα όρια της Δυτ.Ανατολίας.
Η γεωμορφολογία της παρουσιάζει ιδιαίτερα μεγάλη ποικιλομορφία. Είναι κυρίως ορεινό νησί καθώς περίπου το 70 % της έκτασής της καλύπτεται από βουνά.
Το κλίμα της επηρεάζεται έντονα από τη γεωγραφία και τη γεωμορφολογία. Σε γενικές γραμμές είναι μεσογειακό με βροχερούς χειμώνες και ξηρά καλοκαίρια.
Η μεγάλη αβιοτική ποικιλομορφία δηλαδή το νερό, το έδαφος, η θερμοκρασία, το φως , η υγρασία και οι μικροκλιματικοί τύποι αντικατοπτρίζονται στην παρουσία μεγάλης ποικιλότητας χλωρίδας, πανίδας και οικοσυστημάτων.

Τα ψηλόλιγνα μαυρόπευκα στον Καρβούνη συναγωνίζονται πιο θα φτάσει πιο κοντά στο ηλιακό φώς

τόσο απαραίτητο για την επιβίωσή τους. ΧΩΡΟΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

Από άποψη βιοποικιλότητας, η Σάμος είναι μία από τις πλουσιότερες περιοχές της Ελλάδας.Δεν είναι τυχαίος άλλωστε ο χαρακτηρισμός που της έχουν προσδώσει κατά καιρούς  διάφοροι περιηγητές, βοτανολόγοι, φυσιοδίφες κλπ σαν το νησί της γονιμότητας.
Η Σαμιώτικη χλωρίδα αποτελείται κυρίως από μεσογειακά και ανατολικομεσογειακά στοιχεία σε ποσοστό περίπου 75 έως 80% .Το υπόλοιπο καλύπτεται από μεσευρωπαϊκά, ιρανοκασπικά, αφρικανικά και αμερικανικά. Τα είδη φυτών που έχουν καταγραφεί ξεπερνούν τα 1400 πολλά από τα οποία είναι στενής εξάπλωσης χωρίς να λείπουν και αρκετά ενδημικά. Αξίζει να σημειωθεί επίσης και ο μεγάλος πλούτος των μανιταριών παρόλο που δεν ανήκουν στο φυτικό βασίλειο. Στο νησί έχουν καταγραφεί περίπου 48 είδη . Τα στοιχεία της πανίδας επίσης είναι εντυπωσιακά .Παρόλη την μικρή της έκταση η Σάμος φιλοξενεί 139 πουλιά , 20 θηλαστικά , 4  αμφίβια και 23  ερπετά, 76 πεταλούδες κ.α. Όσον αφορά τα έντομα και τα αραχνίδια οι έρευνες πεδίου για το νησί είναι περιορισμένες.

Ο αριθμός των ειδών σε σχέση με το μέγεθος του νησιού είναι μεγάλος και αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους Ο πρώτος είναι η πολύ κοντινή γειτνίαση της Σάμου με τις απέναντι ακτές της δυτικής Ανατολίας και ο δεύτερος η ύπαρξη δυο μεγάλων ορεινών όγκων του Κέρκη και του Καρβούνη.
Κύριο χαρακτηριστικό των χερσαίων οικοσυστημάτων του νησιού είναι ότι παρά τις έντονες ανθρώπινες επιδράσεις διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τη φυσικότητά τους, δηλαδή στοιχεία της αρχέγονης σύνθεσής τους. Εδώ αξίζει να τονιστεί ότι η Ελλάδα είναι από τις λίγες μεσογειακές και ευρωπαϊκές χώρες που έχει διατηρηθεί μια τόσο μεγάλη βιοποικιλότητα τόσο κοντά στις φυσικές συνθήκες. Και στην χώρα μας η Σάμος κατέχει σημαίνουσα θέση. Μία επίσκεψη στις κορυφές του Κέρκη, στις ρεματιές του Καρβούνη (Μοσχογιάννηδες, Ξεπαγιασμένο, Σοφούληδες, Χατζημανώληδες), στην διαδρομή Υδρούσα-Πλάτανος θα σας πείσει γιαυτό.
Ο πλούτος αυτός πρέπει να διατηρηθεί, αφού εκτός των άλλων, η σωστή και συνετή διαχείριση του μπορεί να καταστεί σημαντικό αναπτυξιακό συγκριτικό πλεονέκτημα του νησιού.

Ηλιοβασίλεμα στις Αλυκές .ΧΩΡΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΠΟΥΛΙΩΝ

NATURA 2000

Στην χώρα μας η ανάγκη για προστασία και ανάδειξη της χλωρίδας και πανίδας όπως επίσης των φυσικών οικοτόπων οδήγησε στη δημιουργία των προστατευομένων φυσικών περιοχών ή περιοχών NATURA 2000 για την λήψη νομοθετικών, διοικητικών και χρηματοδοτικών μέτρων με σκοπό την αποτελεσματική διαχείριση τους.
Πολλές περιοχές της Ελλάδας με ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον, έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών. Σκοπός της ένταξης των περιοχών στο δίκτυο αυτό είναι η διατήρηση, βιώσιμη διαχείριση και ανάδειξη τους. Ανάδειξη των περιοχών που θα οδηγήσει σε αύξηση των τοπικών εισοδημάτων, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και θα υπάρξει ανάσχεση του κοινωνικού και γεωγραφικού αποκλεισμού που παρατηρείται στις περισσότερες από αυτές. Οι προστατευόμενες περιοχές μπορούν και θα πρέπει να αποτελέσουν τοπικούς πόλους βιώσιμης ανάπτυξης μιας ανάπτυξης άλλου τύπου που θα είναι ήπια και συμβατή με αυτό που λέμε διατήρηση του φυσικού μας περιβάλλοντος.
Το Δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών που είναι σημαντικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.Η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας (92/43/ΕΟΚ ή Οδηγία των Οικοτόπων) σχεδιάστηκε, για να διαχειρισθεί τις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετώπιζαν και ακόμη αντιμετωπίζουν οι οικότοποι και τα είδη της χλωρίδας και της πανίδας της Ευρώπης.
Αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών: Τους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας -ΤΚΣ - Sites of Community Importance - SCI  και τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας -ΖΕΠ -Special Protection Areas - SPA.Οι  ΖΕΠ ορίστηκαν με βάση την Κοινοτική Οδηγία για τη διατήρηση των άγριων πουλιών.
Να σημειωθεί ότι η Οδηγία 92/43/ΕΟΚ δεν προσδιορίζει τον τρόπο της θεσμοθέτησης των προστατευόμενων περιοχών, ούτε συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Απλώς απαιτεί από το κάθε Κράτος-Μέλος «να διασφαλίζει τη διατήρηση ή ενδεχομένως την αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης, των τύπων φυσικών οικοτόπων και των οικοτόπων των οικείων ειδών στην περιοχή της φυσικής κατανομής των ειδών αυτών».
Το Νatura 2000 είναι το βασικό μέσο προστασίας της βιοποικιλότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για το μεγαλύτερο στον κόσμο οικολογικό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών που απαρτίζεται από περισσότερες από 25.000 τοποθεσίες και καλύπτει το 17% του εδάφους της ΕΕ. Το Natura 2000 αποσκοπεί στο να εξασφαλισθεί η επιβίωση των πιο πολύτιμων ειδών και ενδιαιτημάτων της Ευρώπης και διασφαλίζει πλήθος οικοσυστημικών υπηρεσιών.

Genista parnassica. Φυτό του Κέρκη. ΧΩΡΟΙ ΚΑΤΑΓΡΦΗΣ ΧΛΩΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΠΑΝΙΔΑΣ   

ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η καταγραφή των τόπων που πληρούν τα κριτήρια του Δικτύου Natura 2000 έγινε στην Ελλάδα από ομάδα περίπου 100 επιστημόνων που συστάθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE (1994-1996) με τίτλο Καταγραφή, Αναγνώριση, Εκτίμηση και Χαρτογράφηση των Τύπων Οικοτόπων και των Ειδών Χλωρίδας και Πανίδας της Ελλάδας (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ). Με το πέρασμα του χρόνου όμως, η ανάγκη της προστασίας των σπανίων και ενδημικών ειδών της Ελληνικής κυρίως χλωρίδας  αλλά και πανίδας που έχουν  καταγραφεί σε προεδρικά διατάγματα, κατά την εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΕ αλλά και με την  εγκαθίδρυση του οικολογικού δικτύου ΦΥΣΗ 2000, κρίνεται μάλλον ατελέσφορη, αφού πολλά από τα είδη που περιλαμβάνονται, δεν είναι τα πλέον απειλούμενα, ενώ μετά την Οδηγία 92/43 έχουν περιγραφεί στην Ελλάδα, αρκετά νέα και απειλούμενα είδη με πολύ μικρή εξάπλωση.
Η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει σήμερα 163 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και υπέβαλλε τμηματικά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (1996 - 2002) κατάλογο με 239 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) («Εθνικός Κατάλογος»). Οι δύο κατάλογοι παρουσιάζουν μεταξύ τους επικαλύψεις όσον αφορά τις εκτάσεις τους. Μάλιστα, 31 τόποι έχουν οριστεί ταυτόχρονα ως ΖΕΠ και έχουν προταθεί και ως ΤΚΣ.
Όλοι οι τόποι του Δικτύου Natura 2000, που περιλαμβάνονται στη βάση δεδομένων, συνοδεύονται από δελτίο δεδομένων με γενικότερα περιγραφικά στοιχεία και ειδικότερες πληροφορίες για τους τύπους οικοτόπων και τα είδη που ενδιαιτούν στον κάθε τόπο και από χάρτη κλίμακας 1:100.000.
Όλοι οι ανωτέρω χάρτες έχουν αποσταλεί στις Διευθύνσεις Περιβάλλοντος και Χωροταξίας των Περιφερειών της χώρας, στα Τμήματα Περιβάλλοντος των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, στις αρμόδιες Υπηρεσίες των Κεντρικών Υπουργείων, στη βιβλιοθήκη του ΥΠΕΚΑ και διανέμονται σε όλους τους ενδιαφερόμενους πολίτες.
Στην χώρα μας το 2002, με το Νόμο 3044/02 ιδρύθηκαν οι εξής φορείς διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών:
Φ.Δ. Δέλτα Έβρου
Φ.Δ. Δάσους Δαδιάς
Φ.Δ. Λίμνης Κερκίνης
Φ.Δ. Λιμ/σας Μεσολογγίου
Φ.Δ. Δέλτα Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα
Φ.Δ. Λιμνών Κορώνειας – Βόλβης
Φ.Δ. Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Αλοννήσου - Β. Σποράδων
Φ.Δ. Δέλτα Νέστου - Βιστωνίδας – Ισμαρίδας
Φ.Δ. Όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού
Φ.Δ. Λίμνης Παμβώτιδος Ιωαννίνων
Φ.Δ. Υγροτόπων Αμβρακικού
Φ.Δ. Υγροτόπων Κοτυχίου - Στροφυλιάς
Φ.Δ. Εθνικών Δρυμών Βίκου - Αώου και Πίνδου
Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Πρεσπών
Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Αίνου
Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Ολύμπου
Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς
Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Παρνασού
Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας
Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Οίτης
Φ.Δ. Στενών και εκβολών Καλαμά
Φ.Δ. Χελμού - Βουραϊκού
Φ.Δ. Οροσειράς Ροδόπης
Φ.Δ. Καρπάθου - Σαρίας
Φ.Δ. Κάρλας - Μαυροβουνίου - Κεφαλόβρυσου Βελεστίνου
Προυπήρχαν οι ΦΔ του θαλάσσιου πάρκου της Ζακύνθου και αυτός του Σχινιά στον Μαραθώνα που είχαν ιδρυθεί με προεδρικά διατάγματα.
Ωστόσο, η προσπάθεια της προστασίας της βιολογικής ποικιλότητας δεν τερματίστηκε με τη θεσμοθέτηση προστατευόμενων περιοχών. Ουσιαστικά, τότε άρχισε! Η κήρυξη είναι μεν ένα απολύτως αναγκαίο βήμα αλλά από μόνη της δεν είναι επαρκής για την επίτευξη των πολύπλοκων στόχων του συστήματος προστασίας.
Οι Φορείς  Διαχείρισης  των προστατευμένων περιοχών αποτελούν   Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και τελούν υπό την εποπτεία του Υπουργού ΠΕ.KA. Οι αρμοδιότητες των φορέων διαχείρισης είναι σύμφωνες με το άρθρο 15 του Ν. 2742/99 «Χωροταξικός Σχεδιασμός και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΦΕΚ Α Ο7/10/1999)

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ 

1) Έχουν την ευθύνη της εφαρμογής των κανονισμών διοίκησης και λειτουργίας των προστατευομένων αντικειμένων καθώς και των σχεδίων διαχείρισης και ανάπτυξης.
2) Παρακολουθούν και αξιολογούν την εφαρμογή των κανονιστικών όρων και περιορισμών που επιβάλλονται από την ΚΥΑ 6919/2004, καθώς και των κανονισμών διοίκησης και λειτουργίας και των σχεδίων διαχείρισης.
Μεριμνούν για την συλλογή, ταξινόμηση και επεξεργασία περιβαλλοντικών στοιχείων και δεδομένων για τις περιοχές ευθύνες τους, καθώς και για την συγκρότηση και λειτουργία σχετικών βάσεων δεδομένων και τεκμηρίωσης, σύμφωνα με τα υπάρχοντα εθνικά πρότυπα.
3) Γνωμοδοτούν πριν την έκδοση Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (ΠΠΕΑ) και εγκρίνουν τους  περιβαλλοντικούς όρους  των έργων και δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στις περιοχές ευθύνης τους, καθώς και σε κάθε άλλο θέμα για το οποίο ζητείται η γνώμη τους από τις αρμόδιες αρχές.
4) Επικουρούν τις  αρμόδιες  διοικητικές και δικαστικές αρχές για τον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των περιβαλλοντικών και πολεοδομικών όρων που ισχύουν ή επιβάλλονται αντίστοιχα για έργα και δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στις περιοχές ευθύνης τους. Για το σκοπό αυτό, οι φορείς διαχείρισης εισηγούνται ή αναφέρουν προς τις αρμόδιες αρχές τις πράξεις ή παραλείψεις εκείνες που συνιστούν παράβαση των όρων και περιορισμών για τις περιοχές ευθύνης τους.

Οι βόρειες πλαγιές του όρους Άμπελος υψώνονται μεγαλόπρεπα ανάμεσα στους Κιουλάφηδες και στον Λάζαρο εκεί που ξεκινάει να κατηφορίζει το Κακόρεμα. ΧΩΡΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 

5) Καταρτίζουν μελέτες και έρευνες και εκτελούν τεχνικά ή άλλα έργα που περιλαμβάνονται στο οικείο σχέδιο διαχείρισης και στα αντίστοιχα προγράμματα δράσης που είναι απαραίτητα για την ανάδειξη των προστατευομένων αντικειμένων που εμπίπτουν στη περιοχή ευθύνης τους.
6) Ενημερώνουν, εκπαιδεύουν και καταρτίζουν τους πολίτες σε θέματα που έχουν να κάνουν με τους  σκοπούς του φορέα.
Στο πλαίσιο αυτό, οι φορείς διαχείρισης μπορούν να ιδρύουν κέντρα πληροφόρησης στην έδρα των προστατευομένων αντικειμένων, να διοργανώνουν προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης σε συνεργασία με άλλους αρμόδιους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, καθώς και συνέδρια, ημερίδες, επιμορφωτικά σεμινάρια και άλλες ενημερωτικές εκδηλώσεις για την προβολή των στόχων και των επιτευγμάτων της διαχείρισης και να αναλαμβάνουν σχετική εκδοτική δραστηριότητα έντυπης ή και ηλεκτρονικής μορφής.
8) Προωθούν ,υποστηρίζουν ,οργανώνουν και εφαρμόζουν οικοτουριστικά προγράμματα.Εκδίδουν άδειες ξενάγησης και χορηγούν άδειες επιστημονικής έρευνας, τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων εντός των ορίων των προστατευόμενων αντικειμένων, σύμφωνα με τους ειδικούς όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται στην ΚΥΑ οριοθέτησης και στον κανονισμό διοίκησης και λειτουργίας της προστατευόμενης περιοχής.

Οι Δρακέοι είναι σκαρφαλωμένοι στις βόρειες υπώρειες του Κέρκη διατηρώντας σε ένα βαθμό την παλιά τους φυσιογνωμία. Φυσικό περιβάλλον και μαγευτικό τοπίο συνδυάζονται  άψογα. Ωστόσο  ο μικρός αυτός οικισμός χρήζει αναζωογόνησης με παρεμβάσεις κυρίως σε δημόσιους χώρους αλλά και αναπαλαιώσεις -ανακαινήσεις παλιών σπιτιών που θα μπορούσαν να γίνουν με την συνεργασία ιδιωτών  και δημοσίου. ΧΩΡΟΙ ΚΕΝΤΡΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

9) Διαχειρίζονται δημόσιες εκτάσεις που παραχωρούνται προς τον φορέα ή μισθώνονται από τον φορέα διαχείρισης κατά τις κείμενες διατάξεις, καθώς και ενοικιάζουν ιδιωτικές εκτάσεις  που περιλαμβάνονται στην περιοχή ευθύνης τους για την πραγματοποίηση σε αυτές των προβλεπομένων στον οικείο κανονισμό διοίκησης και λειτουργίας και στο σχέδιο διαχείρισης αναγκαίων παρεμβάσεων.

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΑΜΟ

Στο νησί της Σάμου οι περιοχές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 http://www.minenv.gr/
είναι οι εξής:
ΟΡΟΣ ΑΜΠΕΛΟΣ (ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ) κωδ.GR 4120002  Έκταση 4850,12 εκτάρια ΤΚΣ

ΟΡΟΣ ΚΕΡΚΕΤΕΥΣ - ΜΙΚΡΟ και ΜΕΓΑΛΟ ΣΕΙΤΑΝΙ - ΔΑΣΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ -ΛΕΚΚΑΣ, ΑΚΡ. ΚΑΤΑΒΑΣΗΣ - ΛΙΜΕΝΑΣ κωδ.GR 4120003 Έκταση 6683,42 εκτάρια ΤΚΣ/ΖΕΠ

ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΛΥΚΗ κωδ.GR 4120001 Έκταση 301,34 εκτάρια ΤΚΣ

Σημείωση 1εκτάριο=10 στρέμματα
Αν υπολογίσουμε την έκταση του νησιού που είναι περίπου 470000 στρέμματα τότε μιλάμε για κάτι λιγότερο από το 1/4 του συνολικού μεγέθους του.
http://natura2000.eea.europa.eu/
Στο νησί της Σάμου υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση όσον αφορά το ζήτημα της ανάδειξης και αξιοποίησης των περιοχών Natura 2000.
Το μοναδικό νέο προς αυτή την κατεύθυνση σύμφωνα με τα λεγόμενα του νομάρχη 12-10-2009 είναι η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) η οποία βρίσκεται  στο τελικό στάδιο για την Αλυκή της Ψιλής Άμμου.Σύντομα θα εκδοθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα και θα καθορισθεί ο Ειδικός Φορέας διαχείρισης.
Σε πρωϊμότερο στάδιο αλλά πάντως σε τελική φάση βρίσκεται και η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για τα Σεϊτάνια.

Μια νέα προοπτική  

Σε περίοδο έντονης οικονομικής κρίσης, όπως αυτή που βιώνει η χώρα σήμερα, ίσως τελικά δεν είναι πολυτέλεια η αξιοποίηση  από πλευράς Ελλάδας , του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000. Στην εποχή που ζούμε η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης που θεωρεί αυτονόητη την παράλληλη προώθηση της κοινωνικοοικονομικής ευμάρειας και της προστασίας του περιβάλλοντος έχει αρχίσει να γίνεται ευρέως γνωστή.

Παρόλα αυτά υπάρχει ακόμα η λανθασμένη εντύπωση ότι οι προστατευόμενες περιοχές δεν αποτελούν ευκαιρία αλλά εμπόδιο για την τοπική ανάπτυξη. Πολλές φορές μάλιστα οι διαχείριση και ανάπτυξη των περιοχών δείχνει να είναι  μια διαδικασία ιδιαίτερα οδυνηρή και δυσάρεστη  των περισσότερων αιρετών σε Δήμους, και Περιφέρειες, που συστηματικά παραλείπουν να ενεργήσουν ώστε να εκπονηθούν οι μελέτες που απαιτούνται για τον προσδιορισμό των οικολογικών χαρακτηριστικών των προτεινόμενων περιοχών παρόλο που υπάρχει η αξίωση από μεγάλη μερίδα του πληθυσμού για την ανάδειξη, προστασία και αξιοποίηση τους. Η εντύπωση αυτή ίσως δεν είναι  απολύτως αδικαιολόγητη. Όσο απουσιάζει από τη χώρα ένα πλαίσιο που να καθορίζει με σαφήνεια ποιες δραστηριότητες επιτρέπονται στις περιοχές Natura 2000 και με ποιες προϋποθέσεις, ποιες απαγορεύονται και ποιο είναι το καθεστώς διαχείρισής τους δεν μπορούμε στην πραγματικότητα να εκμεταλλευτούμε το δυναμικό αυτών των περιοχών. Το οικολογικό δίκτυο Natura έχει να κάνει κυρίως με οδηγίες και κατευθύνσεις διαχείρισης των προτεινομένων προστατευτέων  περιοχών. Δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι <<δεσμευτικό>>.  Η ειδοποιός διαφορά θα επέλθει όταν τεθούν σαφώς οι όροι μέσα από τις νομοθεσίες που θα διαμορφωθούν για την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και το σεβασμό στη φύση στις περιοχές αυτές.

Περιοχές του όρους Άμπελος που μπορούν να παράγουν προϊόντα με αναγνωρισιμότητα

Τι μπορεί να γίνει στην Σάμο

 Δραστηριότητες στις προστατευόμενες περιοχές όπως η βιολογική ή η ολοκληρωμένη γεωργία και κτηνοτροφία και η μικρής κλίμακας αλιεία μπορούν να τονώσουν την τοπική οικονομία, και να υπάρξει πρόοδος. Έτσι παραδοσιακά προϊόντα που παράγονται και μπορούν να παραχθούν  στις περιοχές αυτές αποκτούν αναγνωρισιμότητα,  πιστοποίηση και αύξηση στη ζήτηση, με αποτέλεσμα οι τοπικοί παραγωγοί να απολαμβάνουν τα οικονομικά οφέλη των προσπαθειών τους για την προστασία της περιοχής τους. Αυτό είναι ένα επιπλέον εφόδιο σε κάποια ήδη αναγνωρισμένα γεωργικά προϊόντα του τόπου.

  Μέσα από  την ανάδειξη, την προστασία και αξιοποίηση των περιοχών αυτών δημιουργούνται πράσινες θέσεις εργασίας που έχουν να κάνουν με την έρευνα, την παρακολούθηση και την  φύλαξη. Οι τρεις αυτές δράσεις μπορούν να αναπτυχθούν με σύγχρονες τεχνολογίες πολλές από τις ποιες είναι και τεχνολογίες αιχμής.

 π.χ τηλεματικό δίκτυο και με συνεργασία των εμπλεκομένων φορέων-Περιφέρεια, Δήμος, τοπικό δασαρχείο, πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Σάμου, περιβαλλοντικές οργανώσεις (π.χ  Καλυψώ, Ορνιθολογική Εταιρεία, WWF, EΕΠΦ κ.α) ιδιωτικές εταιρείες και τέλος τοπικοί σύλλογοι και πολίτες που ασχολούνται με θέματα περιβάλλοντος.

 Βέβαια για να υπάρξει μια τόσο σύνθετη συνύπαρξη θα πρέπει πρώτα να δημιουργηθεί φορέας διαχείρισης των περιοχών Natura στην Σάμο. H μετέπειτα πορεία -επιτυχία της διαχείρισης όμως απαιτεί  κυρίως την ενεργό συμμετοχή των ανθρώπων και των φορέων που ζουν στις συγκεκριμένες περιοχές και είναι εξαρτημένοι από αυτές.

Μια άλλη δυνατότητα των περιοχών Nαtura είναι  η προώθηση του οικοτουρισμού. Οι περιοχές που προστατεύονται από το δίκτυο Natura 2000 αποτελούν σήμερα πανευρωπαϊκά αλλά και σε εθνικό επίπεδο πόλους έλξης χιλιάδων επισκεπτών. Δείτε το παράδειγμα της Κερκίνης, του Ολύμπου, της Δαδιάς στον Έβρο, της Σαμαριάς, του Λαγανά στη Ζάκυνθο, των Σποράδων ,της Ρόδου με τις πεταλούδες κ.α

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο οικοτουρισμός σήμερα θεωρείται παγκοσμίως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μορφή τουρισμού, με ρυθμό ανάπτυξης 3 φορές μεγαλύτερο από τον τομέα συνολικά. Η ανάγκη για νέες υποδομές ή τη βελτίωση υφιστάμενων, δημιουργεί και σε αυτό το επίσης νέες θέσεις απασχόλησης. Οι περιοχές Natura μπορούν να αποτελέσουν πυλώνα στη μετάβαση μιας περιβαλλοντικά βιώσιμης ανάπτυξης που θα δώσει τέλος σε μοντέλα ανάπτυξης που έχουν οδηγήσει τον πλανήτη στο κόκκινο.

Αν αυτή η  βιοποικιλότητα χαθεί το κόστος της θα είναι  πολύ μεγάλο για να αγνοηθεί και όσο δεν λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα υπολογίζεται ότι τις επόμενες δεκαετίες οι τοπικές κοινωνίες θα βιώσουν δραματικές καταστάσεις.

 Sideritis sipyleum Το τσάι του βουνού των μεγάλων νησιών του Αν.Αιγαίου. ΧΩΡΟΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

  Τι σημαίνει με απλά λόγια απώλεια βιοποικιλότητας? 

Εφόσον διαταραχτούν τα φυσικά συστήματα και οι οικότοποι σε λίγα χρόνια, παραδοσιακά προϊόντα της Σάμου όπως είναι το κρασί ,το μέλι, το λάδι και τα γαλακτοκομικά  θα αντιμετωπίσουν ποιοτικό και ποσοτικό πρόβλημα. 

Με τα φαινόμενα ερημοποίησης ( απώλεια εδαφών-πλημμύρες, αύξηση θερμοκρασίας-κόστος ενέργειας, περιορισμός υδάτινου δυναμικού-αύξηση τελών  κ.α) που ήδη τα πρώτα τους σημάδια έχουν κάνει την εμφάνισή τους θα επηρεαστούν άμεσα οι καθημερινές οικονομικές και κοινωνικές μας συνήθειες. 

Η απώλεια των οικοτόπων αλλά και της βιολογικής ποικιλίας στο νησί, απομακρύνει την Σάμο από τον τομέα του οικοτουρισμού, ενός κλάδου που τα τελευταία χρόνια εχει εξελιχθεί σε μια κολοσσιαία βιομηχανία του ευρύτερου τουριστικού κλάδου που αναπτύσσεται ραγδαία. 

Θα μπούμε έτσι σε ένα φαύλο κύκλο. Με αυτά τα δεδομένα, είναι αδιανόητο να πιστεύουμε ότι οι προστατευόμενες περιοχές της Σάμου θα δράσουν ανασταλτικά στην όποια προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας.

Διαχείρηση των περιοχών Natura δεν σημαίνει αποκλεισμός οικονομικών ή παραγωγικών δραστηριοτήτων. Αντίθετα, αποτελεί την ευκαιρία για τη διαμόρφωση μιας ανάπτυξης που θα καταστήσει την προστασία της βιοποικιλότητας σε συγκριτικό αναπτυξιακό πλεονέκτημα που μπορεί να ενισχύσει την προσπάθεια της μικρής μας πατρίδας για έξοδο από την κρίση.

Οι ορεινές ορχιδέες

Neottia ovata

Platanthera chlorantha ssp. holmboei

καταγράφηκε φέτος πρώτη φορά για την Σάμο (Τσιφτσής-Αντωνόπουλος). Υπάρχει και στην Λέσβο.

Platanthera chlorantha

Epipactis microphylla

Epipactis condensata

Στον Ελλαδικό χώρο έχει καταγραφεί πρόσφατα (Delforge-Τσιφτσής) μόνο στην Σάμο και μόνο σε μια τοποθεσία.

Δυστυχώς δεν έχει παρατηρηθεί ακόμα ανθισμένη.Πιθανότατα τα λίγα φυτά που υπάρχουν να είναι κλειστογαμικά.

 

Ο ΒΙΟΤΟΠΟΣ